Nieuws

29 maart 2023

Topzwemster Ada den Haan (1955-1960) overleden

Ada den Haan (rechts) en Wil van Breukelen

Halverwege de jaren '50 bezette de toenmalige Sovjet Unie en groot deel van Oost-Europa. Toen Hongarije zich eind 1956 wilde onttrekken aan die invloed en in opstand kwam, werd dat beantwoord met een invasie van Russische zijde. Voor het NOC was dat destijds de reden dat Nederland niet aan de Olympische Spelen van Melbourne meedeed. Vooral voor de Nederlandse zwemtop was dat een sportief drama. Zeker voor de 15-jarige Ada den Haan, grote kanshebster voor goud op de 200 meter schoolslag. Vorige week vrijdag (24 maart) overleed de toenmalige wereldrecordhoudster.

In een tijdsbestek van slechts twee jaar maakte Ada den Haan de sprong van het diplomazwemmen naar de wereldtop. Vooral de wijze waarop was een verhaal apart, want toen de latere wereldrecordhoudster leerde zwemmen ging dat met de grootste moeite. Zij was in feite een matige leerlinge, die lang de drijfkurken nodig had om niet naar beneden te zakken. Begin 1954 ging zij eindelijk op voor haar zwemdiploma en slaagde met glans. Kenners zagen toen ineens dat de slanke 13-jarige een prachtige ligging en een aangeboren souplesse had. “Jij moet lid van een club worden”, was al snel het advies en dat gebeurde. Bij ‘t Gooi, waar zij zich onder leiding van Wil van Breukelen in razendsnel tempo ontwikkelde tot een voortreffelijk schoolslagzwemster. In Groningen leidde dat direct tot de eerste nationale titel op de 200 meter, waarna zij bij wedstrijden in Moskou de wereld versteld deed staan met de snelste tijd op de 50 meterbaan in het voor-olympische jaar.

Naast talent beschikte de Bussumse over een geweldige wedstrijdmentaliteit en fysieke hardheid. Zo zwom zij tijdens de Nederlandse kampioenschappen in water van slechts 15 graden de snelste wereldseizoenstijd van 1956 en was op slag favoriet voor Olympisch goud!  De Olympische boycot, waar het NOC toe besloot, maakte dat die droom nooit bewaarheid werd. Uiterlijk reageerde de 15-jarige zwemster daar toen nuchter op. Ook de winnende tijd - dezelfde als haar prestatie in Amsterdam - bracht haar niet aan het wankelen.

Een jaar later deed zij, wat in Melbourne had moeten gebeuren en waarschijnlijk ook gebeurd zou zijn: het zwemmen van wereldrecords tijdens de series en finale van de NK in (weer) ijskoud water in een zwembad in Rhenen. In haar prachtige vloeiende glijstijl greep de inmiddels naar Eindhoven verhuisde wereldrecordhoudster als kroon op haar werk de Europese titel. 

De verhuizing en wellicht ook het afscheid van haar trainster waren niet gunstig voor de loopbaan van Ada den Haan. Hoewel zij in Dick van Leeuwen bij het Eindhovense PSV een trainer van formaat had, kwam zij nooit meer toe aan de tijden uit haar glorieperiode. En bij het uitgestelde Olympische optreden in Rome bleef zij, net als velen van de Melbourne-generatie, met lege handen staan. Er zat niet meer in dan een vierde plaats op het persoonlijke nummer, de 200 meter schoolslag, en als schoolslagzwemster in de estafette 4 x 100 meter wisselslag.

Ada den Haan in ‘t Kort

Woonplaats: Uden

International:1955-1960

Vereniging: ’t Gooi, PSV

Trainers: Wil Bunschoten-Van Breukelen, Dick van Leeuwen

Specialiteit: 100 en 200 meter schoolslag

Wereldrecords: 5

Europese records: 4

Nederlandse records: 9

Nederlandse titels: 6 

Ada den Haan trouwde met schoolslagzwemmer Martin Swinkels. Dochter Hilde Swinkels bracht het tot deelname aan de EJK 1983 in Mulhouse als estafettezwemster op de 4 x 100 meter vrije slag. 

Zelf maakte Ada den Haan deel uit van de ploegleiding bij de EK Utrecht 1966 en de WK Cali 1975. Zij had ook een periode zitting in de zwemcommissie van de KNZB. Ada Swinkels den Haan speelde ook een prominente tol in de organisatie van het Zeester Nicky Nobel toernooi in de jaren '70 en '80.

In 2016 was zij met enkele andere Nederlandse Melbournekandidaten te gast bij een speciaal eerbetoon in Boedapest. 

 

Deel dit artikel
Swimmere Zwemsport