In memoriam: Herman Willemse

Profzwemmen en boksen

In de tien jaar, die volgden, won hij zeventien lange afstandswedstrijden over de gehele wereld en werd hij vijf keer tot wereldkampioen bij de professionals uitgeroepen. “Het profzwemmen had wel iets weg van boksen, omdat er veel instanties waren die zich als belangrijkste beschouwden en hun evenement als enig geldende wereldkampioenschap zagen. Voor de marathonzwemmers gold echter Atlantic City als graadmeter, omdat daar het meeste geld op het spel stond. En die wedstrijd heb ik vijf keer gewonnen,” vertelde Willemse meer dan tien jaar geleden bij onze eerste ontmoeting. “In landen als Egypte, Argentinië, Canada en de Verenigde Staten brengen de lucratieve wedstrijden over de superlange afstanden in vaak extreme omstandigheden, ijskoud (Canada) of warm (Suezkanaal) water honderdduizenden toeschouwers op de been.

Dinsdag 7 juli is deze icoon van het marathon zwemmen overleden. Een overlijden om bij stil te staan Willemse was in dat circuit een graag geziene gast, die aan zijn profcarrière veel geld overhield. “In die tijd verdiende ik als onderwijzer tweehonderdachtennegentig in de maand. Een overwinning in Atlantic City bracht twintigduizend in het laatje. Dan vergat je de kou in Lac St-Jean in Canada of het feit dat je enkele dagen aan het infuus moest als gevolg van uitdrogingsverschijnselen in de verzengende hitte van het Suezkanaal.”

Avontuurlijke instelling

Willemse kon uren praten over zijn leven als zwemmer. Over het waarom van zo’n lange loopbaan in het water zegt hij: “Ik had een avontuurlijke instelling en hield van reizen. Ook als de reiskosten niet meteen vergoed werden, ging ik er op uit. Want het was een prachtig leven. Dat het allemaal te combineren was met mijn beroep als onderwijzer kwam door de zienswijze van burgemeester De Ranitz in Utrecht. Hij gaf zelf als pianist concerten over heel de wereld en vond dat ik net als judoka Anton Geesink als sporter meer betekenis voor Utrecht had dan als onderwijzer. Dus was er altijd een vaste invaller beschikbaar.”

Na het beëindigen van zijn zwemloopbaan stond Willemse nog vijf jaar voor de klas. Daarna maakte hij samen met zijn vrouw per zeilschip een wereldreis, die vier jaar in beslag nam. Als buurman van schrijver Jan Wolkers vestigde hij zich daarna op het eiland Texel.

In de aanloop naar de Olympische Spelen van 2008 troffen Maarten van der Weijden en zijn illustere voorganger elkaar in het Noord-Hollandse Warmenhuizen, waar John Volkers hen aan het woord liet over de bijzondere passie in het zwemmen van marathon afstanden in het zwemmen. Als redacteur zwemkroniek mocht ik er bij zijn als gast. De intro van het verhaal typeert beide topzwemmers.

Vakbroeders en tegenpolen

“Maarten van der Weijden (27) bereidt zich voor op de olympische 10 kilometer van Peking. Herman Willemse (64) is opgenomen in de Hall of Fame van het internationale zwemmen. Een tweetal over een opmerkelijke stiel. 

De een is wereldkampioen in het open water zwemmen, de ander was het. Vijfmaal liefst.

De een zwom met een lampje op zijn hoofd Het Kanaal over, de ander werd geopereerd aan levensbedreigende leukemie en heeft nu een ‘luikje’ in zijn kop

De een hield van koud water. De ander kan slechts hard zwemmen als het buitenwater boven de 24 graden is. Anders komt ie eruit. Of gaat niet eens van start.

Maarten van der Weijden, de wereldkampioen op de 25 kilometer van 2008, en Herman Willemse, van 1960 tot 1964 de heerser in het professionele WK van Atlantic City, zijn ‘geloofsgenoten’ en ‘vakbroeders’, maar evenzeer tegenpolen. Beiden zijn geboren Noord-Hollanders. Ze hebben het nuchtere, weerbarstige om lang te kunnen doorzetten.

Ze zitten in de woning van de familie Van der Weijden in Warmenhuizen naast elkaar, de reus van 2.02 en de inmiddels tot 1.77 gekrompen veteraan. Ze hebben elkaar voorheen wel getroffen in het zwemcircuit.

Rust in vrede Herman en dank je wel voor je bijzondere leven!