Nieuws
29 oktober 2025 • Jos van Kuijeren
Overleden Ria van Velsen blonk uit op de 100 meter rugslag
Op 25 oktober is voormalig zwemster Ria van Velsen in haar woonplaats Den Haag overleden. Zij was 82 jaar. De geboren Haagse was in de periode 1958-1964 een bekend zwemster en vaste waarde in de Nederlandse ploeg. Ria van Velsen maakte als jonge vrouw indruk met vier wereldrecords op de 100 meter rugslag. Ook nam ze in 1960 (Rome) en 1964 (Tokio) deel aan de Olympische Spelen. In 1962 werd zij Europees kampioene in Leipzig op haar specialiteit. De viervoudig Nederlands kampioene vestigde zestien Nederlandse records.
Richtinggevoel
In de tijd dat Ria van Velsen record op record vestigde had zij de pech dat zij een keer zigzaggend haar banen aflegde. Ook bij een volgende gelegenheid kwam zij in aanraking met de baanlijnen. Destijds waren dat touwen, die af en toe om en om bevestigd waren met schuimrubberen drijvers. Zo ontstond het steeds terugkerende verhaal, dat zij vaak het juiste richtinggevoel miste. Iedere rugslagzwemster overkwam dat wel eens, zeker in open lucht zwembaden, waar vaak oriëntatiepunten met bijvoorbeeld TL-buizen ontbraken.
Wedstrijdspanning
Lastiger was echter de wedstrijdspanning. Pas vier jaar na haar eerste wereldrecord maakte zij eindelijk haar faam als rugslagzwemster waar. In Leipzig 1962 verzekerde zij zich van de Europese titel op de 100 meter rugslag. Zeker in de jaren voorafgaande aan deze gouden medaille ging het meerdere malen mis op de belangrijke toernooien. En dat, terwijl zij een technisch begaafde zwemster was, die na één jaar serieus trainen tijdens een landenwedstrijd tegen het toenmalige West-Duitsland in Nijmegen, we schrijven juli 1958, als 15-jarige haar eerste wereldrecord zwom. Het supertalent met natuurlijke aanleg, bij ZIAN ontdekt en getraind door Cor Scheele, werd ogenblikkelijk gebombardeerd tot medaillekandidate voor de Europese Kampioenschappen, een maand later in Boedapest. Daar eindigde ze echter als vijfde. Gebrek aan internationale ervaring leek de voornaamste reden te zijn van haar terugval.
Aan de vooravond van de Olympische Spelen in Rome zag het er wederom zeer hoopvol uit, zeker omdat zij in dat jaar enige tijd opnieuw enige tijd de snelste van de wereld was en voor de vierde maal een wereldrecord vestigde. Het serie-optreden in de Italiaanse hoofdstad met een tweede tijd was vertrouwenwekkend, maar geen garantie voor een topprestatie in de finale. Het traditionele Olympisch logboek van Klaas Peereboom meldde: “We kregen de indruk dat het Nederlandse meisje – voordat zij in de eindstrijd aan het verslaan van anderen toe was – reeds van zichzelf had verloren.” Ria van Velsen eindigde als zevende.
Pas twee jaar later, in 1962 bij de Europese kampioenschappen in Leipzig, kwam haar talent tot volle wasdom. Gesterkt door de successen van haar ploeggenoten en vertrouwend op de aanpak van de Australische coach Forbes Carlile trok zij een kaarsrecht spoor op haar favoriete nummer en weerstond daarmee zelfs een aanval van Korrie Winkel, haar voornaamste rivale uit Groningen.
Ria van Velsen was getrouwd met sportverslaggever Fred Racké.
